TRASA 1 - WOKÓŁ KALWARII NA GÓRZE ŚWIĘTEJ ANNY
PIESZO WOKÓŁ GÓRY ŚWIĘTEJ ANNY
TRASA 1 - WOKÓŁ KALWARII NA GÓRZE ŚWIĘTEJ ANNY
MAPA TRASY
https://www.google.com/maps/d/u/0/viewer?mid=11otiXFczgm761C0cfg-ynqgpdc4L9sz2&usp=sharing
CHARAKTERYSTYKA TRASY
Rodzaj trasy: łatwa, spacerowa
Długość trasy: 4,3 km
Czas przejazdu: ok. 1,5 h
Drogi asfalt/bruk: 0,85 km
Drogi gruntowe:3,45 km
Suma podejść:166 m
Suma zejść:166 m
Najwyższy punkt:412 m n.p.m.
Najniższy punkt:261 m n.p.m.
Krótka i łatwa trasa doskonała na rodzinny spacer, zwłaszcza dla osób z małymi dziećmi oraz seniorów. Ta niezbyt wyczerpująca wędrówka szczególnie spodoba się pielgrzymom przybywającym na Górę Świętej Anny w celach religijnych, ale także każdemu miłośnikowi pięknych krajobrazów. Na trasie odwiedzimy większość kapliczek wchodzących w skład niezwykłego miejsca kultu, jakim jest Kalwaria na Górze Świętej Anny. Przeważająca część szlaku prowadzi drogami gruntowymi z dala od ruchu samochodowego. Pierwszy fragment trasy to łagodne i długie zejście do Poręby. Z kolei w drodze powrotnej czeka nas spacer pod górę o raczej łagodnym nachyleniu z krótkimi odcinkami o większej stromiźnie.
CIEKAWE MIEJSCA NA TRASIE
PARK KRAJOBRAZOWY GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY
Jeden z trzech parków krajobrazowych na terenie Opolszczyzny. Zajmuje on obszar o powierzchni ponad 5 tys. hektarów wokół masywu Chełma, z najwyższym wzniesieniem Wyżyny Śląskiej – Górą Świętej Anny (408 m) zwaną również Górą Chełmską. Rozległy teren obejmuje 5 gmin i zawiera 6 rezerwatów przyrody: Góra św. Anny, Ligota Dolna, Lesisko, Grafik, Boże Oko i Biesiec. Występuje tu ok. 800 gatunków roślin, w tym 31 chronionych. Również fauna jest tu bogata. Można spotkać jelenie, sarny, tchórze, borsuki, lisy, dziki oraz ponad 50 gatunków ptaków. W parku jest wiele znakowanych szlaków pieszych i rowerowych biegnących różnorodnym i pagórkowatym terenem.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY - MIEJSCOWOŚĆ
Położona na wzgórzu Góra Świętej Anny to jedna z najpiękniejszych miejscowości na Opolszczyźnie. Jej historia związana jest od wielu wieków z kultem św. Anny Samotrzeciej. Dziś to nie tylko cel licznych pielgrzymek, ale także jeden z najprężniejszych ośrodków turystycznych w regionie. W centrum miejscowości znajdziemy liczne punkty gastronomiczne, sklepiki z pamiątkami, a także dobrze rozwiniętą bazę noclegową. Są tu również muzea, galeria sztuki, a nawet letni tor saneczkowy, doskonała atrakcja nie tylko dla dzieci. Jednym z najważniejszych punktów Góry Świętej Anny jest Pomnik Czynu Powstańczego dłuta Xawerego Dunikowskiego. Zaraz za nim rozciąga się głęboki wąwóz, w którym ulokowany jest plenerowy amfiteatr zbudowany w czasach hitlerowskich Niemiec.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY, SANKTUARIUM ŚWIĘTEJ ANNY
Jeden z najważniejszych ośrodków kultu na Śląsku. Sanktuarium położone jest w centrum miejscowości na stromym wzgórzu, na które prowadzą z Rynku schody zwieńczone zabytkową bramą. Jego duchowym sercem jest bazylika z relikwiami i figurą św. Anny Samotrzeciej, będąca obiektem religijnego kultu już od końca XV wieku. Wnętrze kościoła zapiera dech bogactwem zdobień i dzieł sztuki sakralnej. Przepiękny dziedziniec przed świątynią zwany jest Rajskim Placem. Pod jego arkadami stoi 15 stuletnich konfesjonałów. Obok bazyliki wznosi się spory gmach Klasztoru Franciszkanów, a u jej podnóża, w danym kamieniołomie – Grota Lurdzka.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY, KALWARIA
Niezwykle miejsce kultu przyciągające licznych pielgrzymów z całej Polski. Na pagórkach położonych na wschód od Bazyliki św. Anny, pomiędzy Górą Świętej Anny, Leśnicą i Porębą postawiono ponad trzydzieści kapliczek. Ich fundatorem był hrabia Georg Adam von Gaschin. W 1700 roku zlecił on budowę Domenicowi del Signore, który w swoim projekcie wzorował się na Kalwarii Zebrzydowskiej. Prace budowlane ukończono w 1709 roku. Wewnątrz szlaku biegnącego pośród kapliczek znajduje się wielka łąka z ołtarzem papieskim, przy którym mszę odprawiał Jan Paweł II podczas swojej wizyty w 1983 roku.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY, KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEGO KRZYŻA
Obok Bazyliki św. Anny i kościoła w Porębie to trzeci kościół na naszej trasie i jedna z największych budowli Kalwarii. Stoi w sercu Góry Świętej Anny, przy drodze do Domu Pielgrzyma. W kościele znajdują się aż trzy ołtarze przedstawiające XI, XII i XIII stację Drogi Krzyżowej. Na bocznych ścianach podziwiać możemy portrety Adama i Jerzego Gaschinów - fundatorów kościoła i całej Kalwarii. W podziemiach znajdują się dwie krypty grobowe rodu Gaschinów. Z kolei na zewnątrz, naprzeciw świątyni stoi ołtarz z trzema krzyżami upamiętniający śmierć Chrystusa.
PORĘBA, KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ WNIEBOWZIĘTEJ
Pięknie położony w wąwozie kościół to jedna z największych budowli Kalwarii na Górze Świętej Anny. Dawniej nazywano go Grobem Matki Boskiej od symbolicznego grobu upamiętniającego jej wniebowzięcie, który znajduje się w półkolistej absydzie dobudowanej we wschodniej części świątyni. Wnętrze kościoła przykryte jest sklepieniem kolebkowym z geometryczną dekoracją stiukową o motywach roślinnych. Obok kościoła stoi Dom Opieki Sióstr Służebniczek im. Edmunda Bojanowskiego, którego popiersie znajduje się przed wejściem do ośrodka.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY, MUZEUM CZYNU POWSTAŃCZEGO
Muzeum otwarte w 1964 roku jest wyspecjalizowanym oddziałem Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. Pierwotnie znajdowało się w Leśnicy. W 1980 roku przeniosło się do obecnej siedziby w dolnej części miejscowości Góra Świętej Anny, przy drodze łączącej ją z Leśnicą. Ekspozycja poświęcona jest trzem powstaniom śląskim oraz plebiscytowi na Górnym Śląsku. Tworzy ją prawie 2,5 tysiąca eksponatów, pośród których znajdziemy pamiątki po powstańcach, sztandary bojowe oraz ręcznie pisane rozkazy wydawane podczas III Powstania Śląskiego. Po 2006 roku do zbiorów muzeum doszła „Panorama Powstań Śląskich” – unikalna multimedialna ekspozycja z 15-minutowym spektaklem typu „światło i dźwięk”. Do miejsca, w którym prezentowana jest wystawa prowadzi ścieżka przyrodniczo-historyczna prezentująca bogactwo okolicznej przyrody oraz zabytki Góry Świętej Anny. W Muzeum Czynu Powstańczego znajduje się także Dział Przyrody Muzeum Śląska Opolskiego, który organizuje wystawy czasowe oraz prowadzi działalność edukacyjną. Najnowszym eksponatem muzeum jest replika samochodu pancernego „Korfanty” stojąca na dziedzińcu.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY, MUZEUM KRZYŻA ŚWIĘTEGO
Prywatne Muzeum Krzyża Świętego jest filią Muzeum Sztuki Sakralnej w Ligocie Dolnej położonej nieopodal Góry Świętej Anny. Zlokalizowane jest ono w centrum miejscowości, w budynku dawnej karczmy pełniącej niegdyś również funkcję „domu pielgrzyma”. Zgromadzono w nim liczne artefakty związane z Krzyżem Świętym. Oprócz samych krzyży to również przedstawienia drogi krzyżowej, wizerunki świętych z atrybutem krzyża oraz obrazy i rzeźby ukazujące sceny ukrzyżowania Chrystusa. W „Sali Tysiąca Krzyży” podziwiać możemy krucyfiksy należące do różnych wyznań chrześcijańskich. Z kolei w „Izbie Świętej Anny” obejrzeć można dawne pamiątki i dewocjonalia annogórskie oraz wizerunki św. Anny Samotrzeciej, patronki sanktuarium na Górze Świętej Anny.
VIA REGIA / DROGA ŚWIĘTEGO JAKUBA
Historyczny szlak handlowy łączący Hiszpanię z Rosją, którego początkami były trakty budowane przez wojska rzymskie pomiędzy hiszpańską Galicją a Paryżem. Z czasem rozbudowano go przez Moguncję, Frankfurt, Erfurt i Lipsk do Łaby, a w Świętym Cesarstwie Rzymskim dobudowano odcinek ze Zgorzelca do Wrocławia, nazywając go „Drogą Wysoką”. Via Regia to także jedna z głównych nitek szlaku pielgrzymkowego św. Jakuba, który prowadzi do Santiago de Compostela w Hiszpanii. W Polsce Droga Świętego Jakuba oznakowana jest na odcinku od granicy ukraińsko-polskiej przez Rzeszów, Kraków, Piekary Śląskie, Opole, Wrocław, Legnicę i Lubań do Zgorzelca. W okolicach Góry Świętej Anny szlak biegnie z Kamienia Śląskiego, przez Ligotę Dolną, rezerwat „Biesiec”, Górę Świętej Anny, Kalwarię na Górze Świętej Anny, Porębę, Czarnocin i rezerwat „Boże Oko”. Szlak oznaczony jest charakterystyczną żółtą muszlą na niebieskim tle.
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY, REZERWAT GEOLOGICZNY
Góra Świętej Anny to dawny wulkan, o czym przypomina Rezerwat Geologiczny zlokalizowany na terenie dawnego kamieniołomu w południowej części miejscowości. W jego centrum widać niewielki stożek, który powstał w kalderze po poprzednim, większym wulkanie. Wokół rezerwatu wytyczono piękną widokowo ścieżkę dydaktyczną z licznymi tablicami opisującymi proces tworzenia się wulkanów. Powstały tu również punkty widokowe z ławkami. W wyraźnie zarysowanym kotle ogranicz0nym od północy sporym klifem spotkać można sympatyczne stadko owiec pasące się na łąkach rezerwatu.
SKRÓCONY PRZEBIEG TRASY
GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY (wejście do Sanktuarium Świętej Anny) • Grota Lurdzka • Kalwaria na Górze Świętej Anny • PORĘBA • Kalwaria na Górze Świętej Anny • Muzeum Czynu Powstańczego • Rezerwat Geologiczny • GÓRA ŚWIĘTEJ ANNY (wejście do Sanktuarium Świętej Anny)
SZCZEGÓŁOWY PRZEBIEG TRASY
0,0 km • Góra Świętej Anny - Poręba
Długość odcinka – 1,8 km.
Pierwsza część naszej wędrówki to stosunkowo łagodne zejście do Poręby. Rozpoczynamy przy schodach prowadzących do Sanktuarium Świętej Anny. Ruszamy w kierunku północno-wschodnim (w stronę pomnika Jana Pawła II), okrążając sanktuarium. Naprzeciw drugich, bocznych schodów do bazyliki znajduje się zejście do niewielkiego parku z Grotą Lurdzką. Zaraz za nim schodzimy szerokimi i łagodnymi schodami przez zagajnik i dalej prosto zadrzewioną aleją, którą biegnie Droga Świętego Jakuba oznaczona żółtą muszlą na niebieskim tle. Tu zaczyna także annogórska Kalwaria. Po chwili mijamy pierwszą z jej budowli – Kaplicę Koronacji Matki Boskiej. Obok niej, przy rozległej łące po prawej stronie szlaku stoi ołtarz papieski, przy którym odprawiał mszę Jan Paweł II podczas swojej wizyty w 1983 roku. Po chwili mijamy Kaplicę Przyjęcia w Niebie NMP, a potem Kaplicę Pożegnanie, za którą nasz szlak zakręca w prawo. Przy kolejnej Kaplicy Królowej Patriarchów droga zakręca w lewo, biegnąc pomiędzy okazałymi drzewami. Mijamy Kaplicę Królowej Aniołów, Kaplicę Miłosierdzia i docieramy do asfaltowej drogi w Porębie, wychodząc naprzeciw kościoła Matki Boskiej Wniebowziętej.
1,8 km • Poręba – Góra Świętej Anny
Długość odcinka – 2,5 km.
W Porębie opuszczamy Drogę Świętego Jakuba, kierując się na południe. Czeka nas odcinek 400 m asfaltową, rzadko uczęszczaną drogą. Chętni mogą wspiąć się na wzgórze po wschodniej stronie kościoła Matki Boskiej Wniebowziętej, na którym stoją Kaplice Ogrójec i Zdrada Judasza. Prowadzi do nich wąska i stroma ścieżka, która schodzi z powrotem do asfaltowej drogi. Idąc od kościoła główną trasą, mijamy Kaplicę VI Stacja Pogrzebowa i przy kolejnej Kaplicy Rzeka Cedron odbijamy w prawo, na wspinającą się pod górę boczną ul. Wiejską. Od tej pory już tylko podchodzimy pod górę. Po chwili kończy się asfalt i gruntową drogą znów wchodzimy pomiędzy drzewa, mijając skupisko aż 8 kapliczek. Nasz szlak biegnie teraz równolegle do drogi Leśnica – Góra Świętej Anny. Mijamy kolejne 3 kapliczki i po lewej stronie za drogą widzimy siedzibę Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny ze stojącą na jego dziedzińcu repliką samochodu pancernego Korfanty. Zaraz za nim droga odbija łagodnie w prawo i po chwili czeka nas dość strome podejście. Po drodze mijamy Kaplicę Płaczące Niewiasty, Kaplicę III Upadek oraz Pustelnię. Po chwili docieramy do kościoła Świętego Krzyża, przy którym stoją trzy krzyże upamiętniające śmierć Chrystusa oraz 4 kolejne kaplice. Za drogą po lewej stronie znajduje się punkt widokowy na Rezerwat Geologiczny. Za kościołem Świętego Krzyża idziemy w kierunku centrum miejscowości wzdłuż murów Sanktuarium Świętej Anny i kończymy wędrówkę przy prowadzących do niego schodach.
Przebieg trasy, opisy, zdjęcia i mapa:
Przemysław Supernak, SuperGlob