Trasa nr 4: Do pałacu w Ujeździe i stawów w Raszowej (37,0 / 31,5 km)
Nieco dłuższa, lecz łatwa trasa o charakterze rekreacyjnym. Doskonale nadaje się na całodniową, rodzinną wycieczkę, podczas której odwiedzimy mniej znane tereny gminy Leśnica. W okolicznych wioskach czeka nas kilka ciekawych, starych budowli, jak choćby dawny dworzec kolejowy w Zalesiu Śląskim. Dotrzemy też ruin Pałacu Biskupów Wrocławskich w Ujeździe i nad sielankowe stawy w Raszowej. Trasa przebiega głównie znakowanymi i dobrze przygotowanymi szlakami rowerowymi, częściowo biegnącymi rzadziej uczęszczanymi drogami gminnymi.
Szczegółowa mapa trasy:
CIEKAWE MIEJSCA NA TRASIE
Góra Świętej Anny (miejscowość)
Położona na wzgórzu Góra Świętej Anny jest jedną z najpiękniejszych miejscowości na Opolszczyźnie. Jej historia związana jest od wielu wieków z kultem św. Anny. Dziś to nie tylko cel licznych pielgrzymek, ale także jedno z najprężniejszych centrów turystycznych w regionie. W centrum miejscowości znajdziemy liczne punkty gastronomiczne, sklepiki z pamiątkami, a także dobrze rozwiniętą bazę noclegową. Są tu również muzea, galeria sztuki, a nawet letni tor saneczkowy, doskonała atrakcja nie tylko dla dzieci.
Sanktuarium św. Anny
Jeden z najważniejszych ośrodków kultu na Śląsku. Położone w centrum miejscowości na stromym wzgórzu, na które prowadzą z Rynku schody zwieńczone zabytkową bramą. Duchowym sercem sanktuarium jest bazylika z relikwiami i figurą św. Anny Samotrzeciej, będąca obiektem religijnego kultu już od końca XV wieku. Wnętrze kościoła zapiera dech bogactwem zdobień i dzieł sztuki sakralnej. Przepiękny dziedziniec przed kościołem zwany jest Rajskim Placem. Pod jego arkadami stoi 15 stuletnich konfesjonałów. Obok bazyliki wznosi się spory gmach Klasztoru Franciszkanów, a u jej podnóża, w danym kamieniołomie – Grota Lurdzka.
Kalwaria na Górze Świętej Anny
Niezwykle miejsce kultu i licznych pielgrzymek. Na pagórkach położonych na wschód od bazyliki, pomiędzy Górą Świętej Anny, Leśnicą i Porębą zbudowano ponad trzydzieści kapliczek. Ich fundatorem był hrabia Georg Adam von Gaschin, który zlecił budowę w 1700 roku Domenicowi del Signore. Budowę, którą wzorowano na Kalwarii Zebrzydowskiej ukończono w 1709 roku. Wewnątrz szlaku biegnącego przez wszystkie kapliczki znajduje się wielka łąka z ołtarzem papieskim, przy którym mszę odprawiał Jan Paweł II podczas jednej ze swoich wizyt w Polsce.
Amfiteatr na Górze Świętej Anny
Plenerowy amfiteatr zbudowano w miejscu dawnych kamieniołomów w latach 30-tych XX wieku, po dojściu do władzy Hitlera. Miał on być sceną pompatycznych wieców partyjnych NSDAP i pomieścić ok. 50 tysięcy widzów, z czego 27 tys. na miejscach siedzących. Na skale nad amfiteatrem zamiast Pomnika Czynu Powstańczego stała wówczas rotunda mieszcząca sarkofagi bojowników organizacji Selbstchuz poległych w 1921 roku w walkach z polskimi powstańcami. Tuż przy amfiteatrze stoi zabytkowy piec wapienniczy – pozostałość dawnego kamieniołomu. Warto przespacerować się również wąwozem przy amfiteatrze, w którym możemy obejrzeć ciekawe formy skalne i geologiczne.
Pomnik Czynu Powstańczego na Górze Świętej Anny
Wzniesiono go w 1955 roku na skale nad amfiteatrem, w miejscu dawnej, niemieckiej rotundy. Jego projektantem był słynny polski rzeźbiarz – Xawery Dunikowski. Pomnik w stylu socrealistycznym upamiętnia powstańców śląskich, którzy zginęli podczas intensywnych walk prowadzonych w tym regionie. W pobliżu Góry Świętej Anny zachowało się kilka ich grobów, rozrzuconych po okolicy. Warto zwrócić uwagę na kamienie, którymi wyłożony jest plac wokół oraz drogi dojazdowe od pomnika. Pochodzą one z Jury Krakowsko-Częstochowskiej i można na nich zauważyć liczne odciski morskich stworzeń i prehistorycznej roślinności.
Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny
Jeden z trzech parków krajobrazowych na terenie Opolszczyzny. Zajmuje on obszar o powierzchni ponad 5 tys. hektarów wokół masywu Chełma z najwyższym wzniesieniem Wyżyny Śląskiej – Górą Świętej Anny (408 m) zwaną również Górą Chełmską. Rozległy teren obejmuje 5 gmin i zawiera 6 rezerwatów przyrody: Góra św. Anny, Ligota Dolna, Lesisko, Grafik, Boże Oko i Biesiec. Występuje tu ok. 800 gatunków roślin, w tym 31 chronionych. Również fauna jest tu bogata. Można spotkać jelenie, sarny, tchórze, borsuki, lisy, dziki, oraz ponad 50 gatunków ptaków. W parku jest wiele znakowanych szlaków pieszych i rowerowych biegnących różnorodnym i pagórkowatym terenem.
Leśnica
Siedziba gminy, miasteczko liczące blisko 3 tys. mieszkańców, położone u stóp masywu Chełma i Góry św. Anny. Pierwsza wzmianka o Leśnicy pochodzi z 1217 roku. Miejscowość wzięła swoją nazwę od lasów kiedyś otaczających osadę. W centrum Leśnicy zachował się stary układ urbanistyczny wokół Rynku wraz z wieloma dawnymi budynkami mieszkalnymi i gospodarczymi. Mimo niewielkich rozmiarów Leśnicy znajdziemy w niej kilka ciekawych zabytków i atrakcji. Turystów wypoczywających w okolicy z pewnością przyciągnie choćby kąpielisko miejskie znajdujące się przy drogach na Górę Świętej Anny i do Poręby, czy pięknie ukwiecony Park Miejski, doskonały do relaksu pośród zieleni. Tuż przy parku stoi pięknie odrestaurowany budynek dawnej stodoły, który pełni obecnie funkcje sali biesiadnej. Przy ul. Leśnickiej 10 znajduje się informacja turystyczna, w której dowiemy się wszystkiego, co najważniejsze o atrakcjach gminy i okolic.
Rynek w Leśnicy
Na Rynku w Leśnicy warto przyjrzeć się zabytkowym kamieniczkom z końca XIX i początku XX wieku. Przy południowej pierzei stoi zabytkowy posąg św. Jana Nepomucena z XVIII wieku. Jego autorem jest Johann Melchior Österreich. Z kolei przy wschodniej pierzei rynku stoi pomnik upamiętniający powstańców śląskich autorstwa opolskiego rzeźbiarza, Jana Borowczaka. Tuż obok pomnika znajduje się tablica z krzyżem powstańczym i napisami: „Miejsce walk powstańców śląskich” i „Chwała bohaterom”.
Kościół Trójcy Świętej w Leśnicy
Barokowa świątynia z drugiej połowy XV wieku stojąca nieopodal leśnickiego Rynku. We wnętrzu zachowały się: klasycystyczna chrzcielnica, ambona, obrazy i rzeźby z XVIII i XIX wieku, a także kamienna płyta nagrobna z XVII wieku z inskrypcją w języku czeskim, na której przedstawiono Fryderyka von Schneckenhausa, wójta Leśnicy oraz jego żonę Helenę Bogdanowską. Warto także zwrócić uwagę na inne płyty nagrobne poświęcone nieznanym postaciom oraz żelazną płytę z 1571 roku z herbami Jana von Kochtitzkiego i jego żony Faustyny. Tuż przed kościołem od strony Parku Miejskiego widać dwie zabytkowe kolumny i fragment starego bruku. To pozostałości po dawnej stodole.
Kościół cmentarny pw. Najświętszej Marii Panny w Leśnicy
Położony jest w północnej części miasta, na wzgórzu, na którym ulokował się cmentarz. Świątynię zbudowano stylu gotyckim w XV wieku. Na cmentarzu okalającym świątynię zachowało się wiele starych nagrobków mieszkańców Leśnicy
Małe Muzeum Leśnickie – galeria sztuki
Znajduje się w niewielkim budynku obok kościoła, na tyłach leśnickiego Rynku. W muzeum poznamy historię Leśnicy i okolic Góry Świętej Anny, obejrzymy stare zdjęcia, przedmioty codziennego użytku, a także czasowe wystawy obrazów i rzeźb. Czasem odbywają się tu również odczyty, prelekcje i inne imprezy kulturalne.
Lichynia
Kolejna wioska gminy Leśnica, której historia sięga średniowiecza. Nazwa osady pochodzi od słowa „lichy”, które opisywało tutejsze, mało urodzajne gleby. W Lichyni warto zwrócić uwagę na zabytkową kapliczkę przydrożną z drewnianą wieżyczką, pochodzącą z przełomu XVIII i XIX wieku. Ciekawym obiektem jest też wysoki most kolejowy przy wjeździe od strony Zalesia Śląskiego. Przez Lichynię przebiega „Ścieżka eko-turystyczna Lichynia – Zalesie”.
Zalesie Śląskie
Miejscowość we wschodniej części gminy Leśnica, po raz pierwszy wzmiankowana w dokumencie z 1223 roku jako Zalese, czyli osada za lasem. Warto tu zobaczyć neogotycki kościół św. Jadwigi z początków XIX wieku, w którym zachowało się gotyckie prezbiterium dawnej świątyni z XV wieku. Na przykościelnym cmentarzu zachowały się liczne stare krzyże i nagrobki. Zachował się również stary grobowiec, w którym prawdopodobnie w XVIII wieku pochowano właścicieli tutejszych terenów rolnych. Obecnie jest on kaplicą pogrzebową. Warto również zajrzeć na północno wschodni kraniec Leśnicy, gdzie przy nieczynnej linii kolejowej ze Strzelec Opolskich stoi zabytkowy, kilkukondygnacyjny dworzec, który obecnie jest w rękach prywatnych.
Ruiny zamku biskupów wrocławskich w Ujeździe
Zamek powstał w XIII wieku i został rozbudowany w stylu gotyckim w następnym stuleciu. Ponownie przebudowano go w XVI wieku, a później w wieku XVIII, nadając mu styl barokowy. Pod koniec II wojny światowej zamek doszczętnie spłonął podpalony przez wojska sowieckie i nigdy już nie odzyskał dawnej świetności. W 2015 roku ruiny zamku zabezpieczono i zbudowano taras widokowy na ich szczycie.
Park w Sławięcicach
Zabytkowy park otaczał kiedyś reprezentacyjny, klasycystyczny pałac książąt Hohenlohe-Ohringen – możnego rodu śląskich przemysłowców, do którego należały Sławięcice. Był to niezwykłej urody ogród, o którego roślinność dbali światowej sławy ogrodnicy książęcy. Do dziś zachowały się w nim liczne gatunki egzotycznych drzew i krzewów, pomiędzy którymi wytyczono interaktywną ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną. Niestety po wkroczeniu do Kędzierzyna-Koźla Armii Czerwonej pałac uległ niemal kompletnemu zniszczeniu. Do dziś zachowały się jedynie boczny portal pałacu w centrum parku, mauzoleum parkowe i Belweder – budynek o niezwykłej, nieco orientalnej architekturze zwany często „domem ogrodnika”. Dzisiaj park to zadbane miejsce odpoczynku mieszkańców Sławięcic. Przez jego środek przepływa rzeka Kłodnica, przez którą przerzucono dwa malownicze mostki parkowe.
Łąki Kozielskie
Niewielka miejscowość na południu gminy Leśnica, której dzieje związane są od zawsze z niedalekim Koźlem, do którego należała. W wiosce warto można kościół bł. Bronisławy oraz zabytkową kapliczkę przydrożną z XIX wieku.
Raszowa
Najstarsza wzmianka o Raszowej pochodzi z 1353 roku. Wieś nazywała się wtedy Rassowa od nazwiska jej właściciela lub dzierżawcy, niejakiego Rassa. W późniejszych wiekach, aż do 1810 roku właścicielem Raszowej był klasztor cystersów w Jemielnicy. W wiosce warto zobaczyć barokowy kościół Wszystkich Świętych zbudowany na przełomie XIV i XV wieku i rozbudowany pod koniec XIX wieku, starą remizę strażacką oraz niezwykły Park Wiejski. Na jego terenie znajduje się kilka pocztówkowej urody stawów z licznymi pomostami dla wędkarzy oraz miejscami odpoczynku dla spacerowiczów. Stawy są pozostałością po dawnej kopalni piasku. Można w nich spotkać karpie, szczupaki, sandacze, leszcze i pstrągi. Nieopodal znajduje się hotel Magiczny Zakątek, którego nazwa tylko w niewielkiej części oddaje urodę parku.
DOJAZD NA TRASĘ Z GÓRY ŚWIĘTEJ ANNY (4,25 km)
Z Rynku na Górze Świętej Anny jedziemy niebieskim szlakiem rowerowym, który biegnie drogą dla samochodów. Tuż za Rezerwatem Geologicznym, po długim zakręcie w prawo dojeżdżamy do Zajazdu Góra Świętej Anny i tuż przed nim skręcamy ostro w lewo. Dalej trzymamy się cały czas głównej drogi i dojeżdżamy do Rynku w Leśnicy.
TRASA GŁÓWNA (37,0 km)
LEŚNICA (Rynek – ul. 1 Maja) – ZIELONY SZLAK ROWEROWY – LICHYNIA – ZALESIE ŚLĄSKIE (ul. Leśnicka – ul. Strażacka – ul. Ujazdowska) – CZARNY SZLAK ROWEROWY - FERDYNAND – STARY UJAZD (ul. Czterdziestolecia – ul. Młyńska) – SZLAK PIESZY III POWSTANIA ŚLĄSKIEGO - UJAZD (ul. Strzelecka – ruiny pałacu – Rynek – ul. Mickiewicza – ul. Kościuszki – ul. 3 Maja – ul. Chrobrego – most na Kanale Gliwickim) – SŁAWIĘCICE (ul. Batorego – ul. Orkana – most na Kanale Gliwickim – ul. Sławięcicka – park – ul. Szpaków) – MIEJSCE KŁODNICKIE – CISOWA – ŁĄKI KOZIELSKIE – CZERWONY SZLAK ROWEROWY – KURZAWKA - RASZOWA (ul. Kuszówka – ul. Szkolna – kościół – ul. Kościelna – Park Wiejski) – NIEBIESKI SZLAK ROWEROWY – KRASOWA – LEŚNICA (ul. Krasowska – ul. Zdzieszowicka – Rynek)
Na wycieczkę wyruszamy z Rynku w Leśnicy. Kierujemy się na wschód, ul. 1 Maja, którą biegnie zielony szlak rowerowy. Jedziemy nim przez Lichynię do Zalesia Śląskiego, częściowo jezdnią dla samochodów, a częściowo ciągami pieszo-rowerowymi. W Zalesiu Śląskim warto skręcić na chwilę w lewo, w ul. Dworcową i zobaczyć zabytkową stację kolejową. Jadąc dalej zielonym szlakiem, docieramy do ronda przez które przebiega ruchliwa droga wojewódzka nr 426. Przecinamy je prosto, wjeżdżając w ul. Ujazdowską, którą biegnie czarny szlak rowerowy. Po 3 kilometrach mijamy dawny folwark Ferdynand i docieramy do Starego Ujazdu. Tu skręcamy w prawo, w główną ulicę wioski, a 600 metrów dalej skręcamy w lewo, w ul. Młyńską. Jedziemy teraz szlakiem turystycznym III Powstania Śląskiego oznaczonym na czerwono. Za ostatnimi zabudowaniami skręcamy w prawo i szeroką, polną drogą dojeżdżamy do Ujazdu. W centrum miasteczka mijamy ruiny pałacu biskupów wrocławskich. Zaraz za nim przejeżdżamy przez Rynek i kierujemy się na południe ulicą Mickiewicza. Na jej końcu skręcamy w prawo, w ul. Kościuszki i na następnym skrzyżowaniu w lewo, w ul. 3 Maja. Droga przecina Kłodnicę i zakręca w prawo, po chwili przechodząc w ul. Chrobrego. Za zakrętem w lewo przejeżdżamy przez most na Kanale Gliwickim i jadąc cały czas prosto, docieramy do Sławięcic. Na pierwszym skrzyżowaniu skręcamy w prawo, w ul. Serdeczną, którą dojeżdżamy do kolejnego mostu na Kanale Gliwickim. Tuż za nim po lewej stornie mijamy budynki Zespołu Szkół, za którymi znajduje się brama wjazdowa do parku. Wjeżdżamy do niego i docieramy do pozostałości dawnego pałacu. Tu możemy odpocząć przed drogą powrotną.
Spod ruin pałacu w Sławięcicach, kierujemy się na parkowy mostek nad Kłodnicą. Tuż za nim skręcamy w lewo i docieramy do stadionu po lewej strony drogi. Przy stadionie jedziemy łagodnie w prawo wąską, leśną ścieżką. Po chwili po prawej stronie mijamy ruiny mauzoleum, za którymi wyjeżdżamy z lasu i skręcamy w lewo, wjeżdżając na rzadko uczęszczaną asfaltową drogę. Jedziemy nią cały czas prosto, około 8 km aż do Łąk Kozielskich, po drodze przejeżdżając przez Miejsce Kłodnickie i Cisową. Przejeżdżamy przez Łąki Kozielskie główną ulicą i tuż za wioską skręcamy w lewo, na czerwony szlak rowerowy. Jadąc prosto czarnym szlakiem rowerowym, dotrzemy do Leśnicy z pominięciem Raszowej i Krasowej i skrócimy naszą wycieczkę o 5 km. Jadąc trasą główną (czerwony szlak), jedziemy krętą, leśną drogą, która przejeżdża przez przysiółek Kurzawka i dociera do kościoła w Raszowej. Tu skręcamy w lewo i od razu za kościołem w prawo, w ul. Kościelną, jadąc dalej czerwonym szlakiem. Na następnym skrzyżowaniu czerwony szlak skręca w lewo, a my jedziemy prosto niebieskim szlakiem rowerowym przez malownicze stawy w Parku Wiejskim w Raszowej. Tu za pierwszym stawem z prawej strony skręcamy w prawo i wjeżdżamy na łąkę pomiędzy stawami. Niebieski szlak skręca w lewo i dojeżdża do drogi z betonowych płyt. Skręcamy na nią w prawo i po chwili zjeżdżamy łagodnie w prawo, w drogę szutrową. Szlak meandruje przez zagajnik i dojeżdża do ogrodzenia na tyłach Hotelu Magiczny Zakątek. Jedziemy wzdłuż niego, okrążając hotel i na końcu dojeżdżamy do asfaltowej szosy przy hotelu, gdzie skręcamy w prawo. Za następnym zakrętem w prawo docieramy do drogi poprzecznej, gdzie skręcamy w lewo, zgodnie z niebieskim szlakiem. Docieramy na skraj lasu i skręcamy w prawo. Jedziemy długą, 3-kilometrową prostą do centrum Leśnicy, gdzie kończymy wycieczkę.
Trasa nr 4 - Do pałacu w Ujeździe i stawów Krasowej.pdf (365,82KB)
opis trasy, zdjęcia i mapa:
Przemysław Supernak, SuperGlob